Τι είναι η τέχνη;
Είναι κάτι απτό; Είναι κάτι που το βλέπουμε; Το νιώθουμε;
Στην διάρκεια των αιώνων η μορφή της τέχνης έχει αλλάξει, από τις τοιχογραφίες από κάρβουνο σε μια σπηλιά, από τον homo sapiens, μέχρι την “Γκουέρνικα” του Πικάσο και την κολλημένη μπανάνα στον τοίχο του Maurizio Cattelan.
Κάθε άνθρωπος έχει την δική του, μοναδική, αίσθηση της τέχνης που τον συνοδεύει στη ζωή του. Για κάποιους ένα ροκ τραγούδι μπορεί να είναι απλά μια μουσική, για κάποιους άλλους μπορεί να είναι μια ένδειξη απίστευτης καλαισθησίας και επιδεξιότητας που μπορεί μόνο να θεωρηθεί τέχνη.
Η αλήθεια είναι πως οποιαδήποτε έκφραση του ανθρώπινου οράματος και του ανθρώπινου συναισθήματος, οπτικοποιημένη, απτή ή ακουστική, μπορεί να θεωρηθεί τέχνη. Η μοναδική απαίτηση που υπάρχει είναι να υπάρχει μια συναίσθηση ή ενσυναίσθηση του οράματος αυτού που βγάζει προς τα έξω συναισθήματα.
Πόσες φορές έχουμε ακούσει ένα κομμάτι που μας ανατριχιάζει; Πόσες φορές έχουμε κοιτάξει ένα πίνακα και αναρωτιόμαστε πως ο καλλιτέχνης κατάφερε και το δημιούργησε αυτό, με τόση φαντασία και τέτοια επιδεξιότητα. Πόσες φορές είδαμε μια ταινία που μας έκανε να κλάψουμε, που μας έβγαλε ένα συναίσθημα παράφορο που σωματοποιήθηκε;
Μουσική, ταινίες, ζωγραφική θεωρούνται τέχνη. Γιατί, λοιπόν, να μην θεωρούνται και τα video games μια μορφή τέχνης εφόσον περιέχουν όλα τα προηγούμενα;
Ο Πικάσο θεωρείται καλλιτέχνης. Ο Kubrick το ίδιο. Γιατί όχι και ο Kojima, που μας χάρισε παιχνίδια μεγαλουργήματα, όπως το Metal Gear Solid και το Death Stranding;
Ένα ακόμα παράδειγμα τέχνης θα μπορούσε να θεωρήθει το οπτικό κομμάτι στο Crysis. Πόσοι θυμόμαστε πόσο αληθινά έμοιαζαν τα τοπία του παιχνίδιού; Τέτοιες δουλειές, σίγουρα θα πρέπει να συγκαταλέγοντε στις μορφές των τεχνών. Όπως η ζωγραφική, έτσι και η δημιουργική σχεδίαση ενός παιχνιδιού αποτελεί παρακλάδι του ίδιου κλάδου.
Έχοντας, λοιπόν, ως αρχή πως τα παιχνίδια θα μπορούσαν να θεωρηθούν τέχνη, καλό θα είναι να εξηγήσουμε λίγο παραπάνω το γιατί.
Καταρχήν, κάθε παιχνίδι αποτελεί μια πολυεπίπεδη εμπειρία που βασίζεται σε πολλά στοιχεία. Σενάριο, μουσική, εικόνα, ανάπτυξη χαρακτήρων και συναισθήματα.
Σενάριο
Το σενάριο είναι ίσως το πιο παραμελημένο όσο αφορά την μετατροπή του σε μορφή τέχνης. Τα ποιήματα του Καζαντζάκη είναι τέχνη; Ένα λογοτεχνικό βιβλίο, είναι τέχνη;
Το σενάριο αποτελεί το κλειδί για να προκύψουν όλα τα υπόλοιπα. Είναι αυτό που με την παρουσία του και το ξετύλιγμά του μας βάζει μέσα στο μέσο που ονομάζεται “παιχνίδι”. Είναι αυτό που θα μας καθηλώσει ή θα μας απωθήσει. Όπως σε μια ορχήστρα ο μαέστρος είναι αυτός που οργανώνει τους μουσικούς, έτσι το σενάριο οργανώνει τα υπομέρους του συνόλου.
Αν, λοιπόν, το σενάριο, δεν μπορεί να θεωρηθεί μορφή τέχνης, τότε και ο μαέστρος σε μια ορχήστρα δεν μπορεί να θεωρηθεί καλλιτέχνης.
Ας πάει να πει κάποιος στον Kan Gao (“To The Moon”) πως το παιχνίδι του δεν είναι τέχνη. Αν δεν το έχετε παίξει προτείνεται να το παίξετε αφού αποτελεί ίσως το καλύτερο παράδειγμα σεναρίου και μουσικής ώς μορφή τέχνης.
Μουσική
Η μουσική ίσως να είναι και η πρώτη μορφή τέχνης του ανθρώπου. Όπως βλέπουμε από τις μουσικές πέτρες που ίσως να χρησιμοποιούσαν οι πρώτοι άνθρωποι, η μουσική ίσως να ήταν και η πρώτη μορφή τέχνης που γεννήθηκε, ακόμα και πριν την ζωγραφική.
Η μουσική επένδυση μπορεί να κάνει ένα παιχνίδι πετυχημένο ή αποτυχημένο. Φυσικά, δεν αρμόζουν όλες παντού. Δεν μπορείς να έχεις Epic Metal σε ένα παιχνίδι αγώνων, όπως δεν μπορείς να έχεις και μοντέρνα μουσική σε ένα παιχνίδι στρατηγικής. Αυτό συμβαίνει γιατί η μουσική θα πρέπει να αρμόζει σε αυτό που βλέπει το μάτι και να εναρμονίζεται με τις κινήσεις, το θέμα, το σενάριο και την δράση.
Τρανταχτό παράδειγμα τέχνης της μουσικής βιντεοπαιχνιδιών είναι το “Dragonborn comes” που ακόμα και τώρα παρουσιάζεται από ορχήστρες ανά τον κόσμο σε διάφορες διασκευές αλλά και το OST του Witcher που αποτελεί ίσως από τα πιο όμορφα και ατμοσφαιρικά OST σε παιχνίδι.
Εικόνα
Όπως είπαμε και στην αρχή, η εικόνα αποτελεί παρακλάδι της ζωγραφικής. Ο καλλιτέχνης, έχοντας μπροστά τον καμβά του, αποτυπώνει ένα συναίσθημα. Αποτυπώνει μια στιγμή η οποία θα μείνει απαράλλαχτη στο πέρασμα του χρόνου. Όπως η φωτογραφία. Στον κόσμο της φωτογραφίας έχουμε εκθέσεις, παρουσιάσεις, μαθήματα. Όλα αυτά παρουσιάζουν την φωτογραφία ως μορφή τέχνης, και όντως είναι μια μορφή τέχνης εφόσον πληρεί τις προδιαγραφές.
Το 3D Modeling δεν αποτελεί μια διαφορετική μορφή ζωγραφικής; Επειδή δημιουργείται σε υπολογιστές και όχι σε καμβά δεν είναι τέχνη; Αν πραγματικά ισχύει αυτό, τότε τί κάνει την τέχνη; Ο άνθρωπος ή ο καμβάς. Αν έιναι κάποιο από αυτά τότε δεν μιλάμε για τέχνη, αφού ή αληθινή τέχνη δεν έχει όρια και προϋποθέσεις.
Εφόσον, λοιπόν, δεν κάνει την τέχνη ο καμβάς ή ο ζωγράφος τότε κάτι που θα δημιουργηθεί με τεχνητά μέσα, επίσης, θεωρείται τέχνη ή μορφή τέχνης.To 3D modelling αποτελεί, ως εκ τούτου, μια μορφή ζωγραφικής, και κατ’ επέκτασης, μορφή τέχνης.
Εξάλλου, πώς κάποιος να μην το πιστέψει αυτό όταν έχουμε οπτικά αριστουργήματα με hand drawn γραφικά όπως το “Hollow Knight” ή γραφικά αριστουργήματα όπως το “Crysis”, “Witcher”, “Ori and the blind forest” κ.α;
Ανάπτυξη χαρακτήρων και Συναισθήματα
Αυτά τα δύο πάνε μαζί αφού είναι δύσκολο να ισχύσει το ένα χωρίς το άλλο.
Παρόλο που η ανάπτυξη των χαρακτήρων δεν αποτελεί τέχνη, η ανάπτυξη συναισθημάτων είναι ίσως το πιο σημαντικό κριτήριο στο χαρακτηρισμό της. Λύπη, χαρά, άγχος, είναι συναισθήματα που νιώθουμε ενώ παίζουμε ένα παιχνίδι και είναι ακριβώς αυτά τα συναισθήματα που συντελούν στο να χαρακτηριστεί το είδος των βιντεοπαιχνιδιών τέχνη.
Τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν ένα μοναδικό και μαγίκο κόσμο στην διασκέδασή μας. Τόσες ιστορίες, χαρακτήρες, στιγμές μας έχουν συντροφεύσει πολλά χρόνια και θα μας συντροφεύουν ακόμα περισσότερα.
Είναι άδικο ο κόσμος αλλά και ο κόσμος των τεχνών να μην τα έχει συμπεριλάβει ώς μέρος δικό τους εφόσον έχουν τόσα πολλά κοινά χαρακτηριστηκά.
Εμείς θα συνεχίσουμε να τα αγαπάμε και να ζούμε νέες περιπέτειες σε κάθε, διαφορετικό, βιντεοπαιχνίδι.
Ποιός είναι ο καλλιτέχνης όμως;
Όπου υπάρχει τέχνη, υπάρχει και ο καλλιτέχνης που την δημιούργησε. Ή τουλάχιστον, έτσι ισχύουν οι περισσότερες μορφές τέχνης. “Εάν δεν υπάρχει καλλιτέχνης, δεν υπάρχει τέχνη” λένε άτομα που αξιοποιούν τα video games από τα άλλα είδη τέχνης. Ίσως από τα πιό αδύναμα επιχειρήματα, καθώς πολλά είδη τέχνης απαιτούν συνεργασία πολλών ατόμων.
Οι ταινίες χρειάζονται ηθοποιούς, οπερατέρ, ηχολήπτες, συγγραφείς, μακιγιέρ και άλλα είδη επαγγελματιών για να πραγματοποιηθεί το όραμα του σκηνοθέτη. Όπως χρειάζονται μηχανικοί, χτίστες, γεωλόγοι και μοντελιστές για να δημιουργηθεί το όραμα ενός καλλιτέχνη αρχιτέκτονα για ενα κτήριο που θεωρείται έργο τέχνης (βλ. Αντόνι Γκαουντί).
Τα Video games ανήκουν στη ίδια κατηγορία καθώς χρειάζεται συνεργασία σχεδιαστών, προγραμματιστών, συγγραφέων και συνθετών και πολλές φορές ατόμων με ειδικότητες που δε θα έβαζε κανείς στη κατηγορία “καλλιτέχνες”. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις ατόμων όπως ο Notch, ο Tobi Fox και Eric Barone που έφτιαξαν μονοί τους τα Minecraft, Undertale και Stardew Valley αντίστοιχα
Αυτό όμως είναι που κάνει τα video games την πιο διαδραστική και μοναδική μορφή τέχνης. Ο τρόπος με τον οποίο ξανασχεδιάζει τη σχέση μεταξύ πομπού και δέκτη χρησιμοποιεί πολλά είδη τέχνης. Όπως οι ταινίες έχουν ήχο εικόνα και ιστορία, τα παιχνίδια πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα, και βάζουν τον θεατή στο έργο.
Αυτός είναι και ο λόγος που ενω πρακτικά τα video games είναι τέχνη, δεν μπορούν να συγκριθούν με τις άλλες τέχνες. Οπότε στην ερώτηση “είναι τα video games τέχνη;” η απάντηση είναι ναι, αλλα οχι τέχνη που υπήρχε πάντα. Είναι τέχνη με περισσότερες απαιτήσεις και με μέσα διαθέσιμα μόνο απο την εποχή που ζούμε. Μεγαλύτερη σε κλίμακα, αλλα πο εύθραυστη στο χρόνο.
Γι αυτό χαρείτε τα video games που παίζετε. Αν σε διασκεδάζει με τρόπο που δεν μπορεί κάποιο άλλο μέσο τέχνης, εκτίμησέ τα. Και αν κάποιος πάει να σου πεί πως δεν είναι τέχνη, απλά πείτε του, “H δεν ξέρεις απο τέχνη, ή δεν ξέρεις απο video games”.
